Όποιος δεν βίωσε τον ''θάνατο του συγγραφέα'', δεν έχει ζήσει ποτέ....

 Η  Φ Ι Λ Ι Κ Η  Ε Τ Α Ι Ρ Ι Α  Τ Η Σ  Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η Σ

Είμαι 78 ετών και ακόμα δεν ξέρω τίποτα ....

 και ο χρόνος έχει περάσει 

με ταχύτατη ταχύτητα .... εκμεταλλευτείτε στο έπακρο τους νέους ....

Μακάρι να μπορούσες να θυμάσαι Χαρούμενες μέρες όταν ήμασταν φίλοι Εκείνη την εποχή, η ζωή ήταν πιο όμορφη Και ο ήλιος είναι πιο ζεστός από σήμερα Τα πεσμένα φύλλα συλλέγονται με ένα φτυάρι Βλέπετε, δεν έχω ξεχάσει Τα πεσμένα φύλλα συλλέγονται με ένα φτυάρι Αναμνήσεις και λύπη επίσης Και ο βόρειος άνεμος τους μεταφέρει Στην κρύα νύχτα της λήθης Βλέπετε, δεν έχω ξεχάσει Το τραγούδι που μου τραγούδησες Αυτό το τραγούδι μου θυμίζει Με αγάπησες και σε αγαπούσα Και ζούσαμε και οι δύο Εσύ που με αγάπησες, εγώ που σε αγαπούσα Αλλά η ζωή χωρίζει αυτούς που αγαπούν ο ένας τον άλλον Πολύ αργά χωρίς θόρυβο Και η θάλασσα σβήνει στην άμμο Το βήμα των αποσυνδεδεμένων εραστών Αυτό το τραγούδι μου θυμίζει Με αγάπησες και σε αγαπούσα Και ζούσαμε και οι δύο μαζί Εσύ που με αγάπησες, εγώ που σε αγαπούσα Αλλά η ζωή χωρίζει αυτούς που αγαπούν ο ένας τον άλλον Πολύ αργά χωρίς θόρυβο Και η θάλασσα σβήνει στην άμμο Το βήμα των αποσυνδεδεμένων εραστών.

Ξέρει κανείς αν το Ελληνόγλωσσο ξενοδοχείο-προάγγελο της Φιλικής εταιρίας, που το ξεκίνησε ένας Θεσσαλονικιός, στο Παρίσι, αν συνεδρίαζε πίσω από το παλιό Δελασάλ; Eγώ ξέρω. 'Έπαιζα εκεί από 7 χρονών. Στο καθολικό μοναστήρι. Όπου κλείστηκαν-προετοιμάστηκαν οι συνθήκες διάλυσης της Τουρκικής αυτοκρατορίας. Ο Γάλλος πρέσβης έστρωσε στον σουλτάνο 6 χιλιόμετρα χαλιά για να τον φιλοξενήσει εκεί. Έχω αδελφή από τον πρώτο άνδρα της μάνας μου, οδηγό του Γάλλου πρέσβη, επί Χίτλερ και μου έλεγε.

Ε

Όπως στις υπόλοιπες περιοχές του υπόδουλου Ελληνισμού, έτσι και στη Θεσσαλονίκη οι κάτοικοί της δεν μπορούσαν να μείνουν ασυγκίνητοι από τα κηρύγματα για απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό. Οι απλοί Θεσσαλονικείς βοήθησαν την προετοιμασία της επανάστασης με διάφορους τρόπους. Σύμφωνα με σωζόμενες προφορικές παραδόσεις, οι κάτοικοι της περιοχής της Νέας Παναγίας (που τότε ήταν δίπλα στα θαλάσσια τείχη, πριν από την κατεδάφισή τους και την επέκταση της παραλίας) βοηθούσαν τις τακτικές μυστικές αφίξεις, από τη μεριά της θάλασσας, μελών της Φιλικής Εταιρείας. Στα θαλάσσια τείχη, κοντά στη θέση του κινηματογράφου «Ηλύσια» οι Έλληνες νέοι είχαν ανοίξει τρύπα, την οποία στη διάρκεια της ημέρας έφραζαν με ξύλα και άλλα υλικά για να μη γίνει αντιληπτή η ύπαρξή της. Κατά τη νύχτα, εισέρχονταν από την τρύπα οι Φιλικοί εμφανιζόμενοι ως ληστοπειρατές, για να μην δίνεται καμία υποψία. Κατόπιν, σε διάφορα καφενεία και ταβερνεία της Καμάρας γίνονταν συναντήσεις και η μεταφορά των μηνυμάτων προς τους μυημένους θεσσαλονικείς Φιλικούς. Οι προφορικές παραδόσεις λεν ότι οι νέοι που βοηθούσαν στην νυκτερινή είσοδο των Φιλικών απέκτησαν, για καιρό, το όνομα «Τα παιδιά της τρύπας».

Πήγαιναν και κρύβονταν στο Ρεντζίκι- Πεύκα.

  

Το Δάσος ΔΕΛΑΣΑΛ, το παλιό φημισμένο κτήμα του Τζέκη Άμποτ, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της φύσης στην περιοχή Θεσσαλονίκης και εντός του το μοναδικό παλιό κτίριο που διατηρείται είναι ένας διώροφος οχυρός πύργος. Βρίσκεται στο Ρετζίκι, τη δημοτική ενότητα Πεύκων του νέου διευρυμένου Δήμου Νεάπολης-Συκεών που τοποθετείται στο βορειοδυτικό άκρο του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης, από την οποία χωρίζεται με το Σέιχ Σου. Σήμερα το Δάσος παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης, ενώ το μοναδικό κτίσμα που απόμεινε κινδυνεύει με ολοκληρωτική κατάρρευση.

Ήδη από τον 17ο και κυρίως κατά τον 18ο αιώνα, λόγω του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος και του ιδιαίτερου κλίματος, Ευρωπαίοι πρόξενοι και έμποροι της Θεσσαλονίκης είχαν τις εξοχικές τους κατοικίες κατά μήκος της πανέμορφης κοιλάδας του Ρετζικίου. Είχε δημιουργηθεί λοιπόν μία παροικία, λίγα χιλιόμετρα έξω από την περιτειχισμένη Θεσσαλονίκη, με όμορφες επαύλεις με κήπους μέσα στην πλούσια βλάστηση ανάμεσα στις βελανιδιές και τα πλατάνια. Η οικογένεια όμως που στιγμάτισε με την παρουσία της το Ρετζίκι ήταν η οικογένεια Abbott. Γύρω στα 1771 ο Άγγλος έμπορος Barthelemy Edward Abbott  έφθασε από τη Κωνσταντινούπολη και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Μαζί με τον αδελφό του ίδρυσαν αντιπροσωπεία της Levant Company, της παγκόσμια γνωστής αγγλικής αποικιακής εταιρίας με έδρα στο Λονδίνο, που προωθούσε αγγλικά προϊόντα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Barthelemy Abbott ήταν πρόξενος της Αγγλίας, της Βενετίας και της Σουηδίας και απέκτησε ένα μεγάλο κτήμα στο Ρετζίκι, στον οικισμό των προξένων. Με την έναρξη των Ναπολεόντειων πολέμων το 1789 -το Ελληνόγλωσσο ξενοδοχείο ο Μέγας Ναπολέων το δημιούργησε κατά πολλούς ιστορικούς- και τη γενική αναταραχή σε όλη την Ευρώπη, η ζωή στο Ρετζίκι διακόπηκε για πολλά χρόνια. Το ειδυλλιακό αυτό τοπίο άλλαξε. Οι ευρωπαίοι αποχώρησαν από την Θεσσαλονίκη και οι πανέμορφοι κήποι ερήμωσαν. Οι επαύλεις κατοικούνταν πλέον από κουκουβάγιες, όπως χαρακτηριστικά γράφει ο πρόξενος Cousinery, και η L’Âge d‘Or (Χρυσή Εποχή) του 18ου αι. στο Ρετζίκι έσβησε. Ίχνη από αυτήν την σπουδαία περίοδο δεν σώζονται σήμερα λόγω της έντονης ανθρώπινης παρουσίας στα χρόνια που ακολούθησαν.

Γιος του Barthelemy Abbott ήταν ο Frederic που το 1798 απέκτησε έναν γιο, τον Djeck Abbott, γνωστό και ως Τζέκη. Τα μέλη της οικογένειας τηρούσαν τα ήθη και τα έθιμα της Ανατολής καθώς και τις νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, γεγονός που είχε εντυπωσιάσει τον περιηγητή της εποχής Henry Holland που επισκέφθηκε την περιοχή το 1812-13. Την επίδραση της ελληνικής κοινωνίας είχαν υποστεί όχι μόνο η οικογένεια Abbott αλλά και πολλοί ευρωπαίοι της Θεσσαλονίκης.

Το 1825 ο Τζέκη Άμποτ επέστρεψε στο Ρετζίκι, στην ιδιοκτησία του παππού του Barthelemy, και επέκτεινε το παλιό κτήμα αγοράζοντας και το ανατολικό του τμήμα. Μετέτρεψε και πάλι την περιοχή αυτή σε ένα μαγευτικό θέρετρο, τμήμα του οποίου σώζεται μέχρι σήμερα ανατολικά του Κολλεγίου De La Salle, το γνωστό Δάσος Δελασάλ. Ο Τζέκη ήταν χριστιανός ορθόδοξος και Άγγλος υπήκοος. Έξυπνος και δαιμόνιος άνθρωπος με ευρωπαϊκές αντιλήψεις ζούσε εκκωφαντικά, ήταν γυναικάς, σωστός gentleman, χάριζε πλούσια δώρα στους Σουλτάνους για να έχει την εύνοιά τους, και γενικά ήταν μία από τις συναρπαστικότερες προσωπικότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ανάμεσα στους τρεις πλουσιότερους κατοίκους της Θεσσαλονίκης.

Ο Άμποτ διάλεξε την περιοχή στο Ρετζίκι για να κτίσει την εξοχική του έπαυλη αλλά το μέρος ήταν σε ορισμένα σημεία απότομο με πολλά και κοφτερά βράχια. Έτσι, με εργασία 600 αρχιτεκτόνων, μηχανικών, γεωπόνων, οικοδόμων και κηπουρών διαμόρφωσε το κτήμα. Με εκρηκτικά έσπασαν τα βράχια και οι πέτρες χρησιμοποιήθηκαν στο χτίσιμο των κατοικιών, της περίφραξης και των τοιχίων υποστήριξης για τις αναβαθμίδες που κατασκευάστηκαν. Άλλοι εργάτες με μουλάρια μετέφεραν χώμα και έδαφος από την πεδιάδα. Οι καλύτεροι κηπουροί οργάνωσαν τα παρτέρια και τους κήπους. Οι εργασίες διήρκησαν 5 χρόνια και δαπανήθηκαν 1.000.000 τούρκικες λίρες. Η μεταμόρφωση του τοπίου ήταν ολική. Το κτήμα του Τζέκη Άμποτ ήταν μαγευτικό, μια ζούγκλα από τεράστια δέντρα. Άξιοι δενδροκόμοι παρήγγειλαν σπάνια δέντρα από χώρες μακρινές.

Όλα αυτά τα γνωρίζουμε από την καταγραφή που έκανε πολύ αργότερα ο Frére Rodriguez του Κολλεγίου Δελασάλ, το 1929, σε ένα χειρόγραφο τετράδιο «φορτωμένο με ψήγματα ιστορίας» και ο οποίος μετέφερε τις προφορικές μαρτυρίες παλαιότερων Fréres σχετικά με την ιστορία του κτήματος. Το τετράδιο αυτό βρίσκεται στο αρχείο του Δελασάλ στο Ρετζίκι. Οι Fréres είχαν ακούσει και είχαν υπολογίσει ότι υπήρχαν περίπου 300 είδη δένδρων και φυτών στο κτήμα: διόσποροι από την Αμερική, κέδροι και πεύκα από το Λίβανο, συκιές και αμπέλια από τη Σμύρνη, βελανιδιές και πλάτανοι από την Ιταλία, φλαμουριές, καραγάτσια, σφένδαμνοι, μουριές, φιστικιές, μηλιές, αχλαδιές, δαμασκηνιές, αμυγδαλιές, καστανιές, φτελιές, κυπαρίσσια, λωτοί, κουμαριές, κρανιές, και άλλα. Μάλιστα μέχρι πριν από λίγα χρόνια υπήρχε μια μεγάλη φουντουκιά, ύψους περίπου 7 μέτρων, κοντά στην είσοδο του Δημοτικού σχολείου του Δελασάλ, που όπως λένε, ήταν η μοναδική στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά δυστυχώς ξεράθηκε. Το φυσικό κάλλος στο κτήμα του Άμποτ συμπληρωνόταν με καλλωπιστικά φυτά, όπως δάφνες, κυκλάμινα, ζουμπούλια, πιβουάν και κρίνα. Το πότισμα γινόταν με το νερό από τις πηγές του κτήματος που μεταφέρονταν με πηλοσωλήνες. 

Σε όλη την έκταση του κτήματος υπήρχαν σιντριβάνια, κρήνες (Σχ. 12), λιμνούλες με γέφυρες, αγάλματα και χώροι αναψυχής. Εδώ ο Άμποτ καλούσε κάθε Κυριακή τους Ευρωπαίους προξένους και εμπόρους με τις οικογένειές τους και τελούσαν τις θρησκευτικές τελετές στο παρεκκλήσι. Όπως γράφει ο Frére Rodriguez «οι ψαλμωδίες ενωνόταν με τους θορύβους των μικρών καταρρακτών και με το κελάηδισμα των πουλιών». Μετά τις τελετές προσφερόταν ποτά στη μικρή πλατεία κάτω από τους κέδρους και τις καστανιές. Στη μέση υπήρχε μία μικρή λίμνη διαμέτρου 20 μέτρων, διακοσμημένη περιφερειακά με ωραία μαρμάρινα αγάλματα. Τρία από τα αγάλματα αυτά κοσμούν σήμερα την αυλή του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης και μεταφέρθηκαν από το Ρετζίκι το 1870. Τα αγάλματα αυτά πιθανώς να αναπαριστούν την Δικαιοσύνη ή την Τύχη στα αριστερά της κεντρικής εισόδου του Ωδείου, και την Υγεία στα δεξιά. Το κτήριο αυτό βρισκόταν στον Φραγκομαχαλά (σήμερα στην συμβολή των οδών Λέοντος Σοφού και Φράγκων) και υπήρξε η μόνιμη κατοικία του Άμποτ στην Θεσσαλονίκη. Κτίστηκε το 1840 και το 1863 πουλήθηκε στην εταιρία «Αυτοκρατορική Οθωμανική Τράπεζα». Το 1903 ανατινάχθηκε από τους αναρχικούς Βούλγαρους «Βαρκάρηδες» της Θεσσαλονίκης και ξανακτίστηκε στα ίδια σχέδια με το προγενέστερο κτήριο από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι.

 Σήμερα σώζεται ένας διώροφος οχυρός πύργος  που σύμφωνα με μερικούς ερευνητές πιθανώς να είναι του 15ου αι., ενώ σύμφωνα με άλλους χρονολογείται στον 18ο ή και 19ο αι. Εντούτοις δεν έχει γίνει κάποια ανασκαφή ή κάποια ενδελεχής μελέτη ώστε να υπάρχουν ασφαλή συμπεράσματα. Ο πύργος αυτός βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση σήμερα αφού από το 2000 και μετά κατέρρευσαν η στέγη, οι δύο όροφοι και ο πίσω τοίχος. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια σωζόταν και το εσωτερικό κλιμακοστάσιο που οδηγούσε στον 1ο όροφο. Οι συντονισμένες προσπάθειες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων πόλης και τον Δήμο Νεάπολης-Συκεών το τελευταίο διάστημα έχουν ως στόχο την διάσωση αυτού του μοναδικού μνημείου.

Μία σημαντική προσωπικότητα που επισκέφθηκε του κτήμα του Τζέκη Άμποτ ήταν ο διάσημος Αμερικάνος συγγραφέας του “Moby-Dick”, Herman Melville, ο οποίος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους έμεινε για λίγο την Θεσσαλονίκη το 1856. Στο ημερολόγιο του περιγράφει το όμορφο κτήμα που είχε ανατολίτικο στυλ, και ήταν διακοσμημένο με θερμοκήπια, σιντριβάνια, πέργκολες και πολυάριθμα δέντρα. Το κτήμα ήταν περιτριγυρισμένο από έναν ψηλό και παχύ πέτρινο τοίχο και είχε ένοπλους φρουρούς και πολύ προσωπικό, όπως μας πληροφορεί ο Melville.

Η πιο σημαντική μέρα για τον Τζέκη Άμποτ στο Ρετζίκι ήταν η επίσκεψη του Σουλτάνου Αμπντούλ Μετζίτ το 1858. Ο Σουλτάνος επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη και συνοδευόταν από το γιο του και διάδοχο, Αμπντούλ Χαμίτ, ο οποίος τότε ήταν 12 ετών. Ο Άμποτ προσκάλεσε τον Σουλτάνο να επισκεφθεί το Ρετζίκι και εκείνος δέχθηκε. Έτσι ο Άμποτ προσέλαβε 1000 εργάτες οι οποίοι εργάστηκαν σκληρά για μία εβδομάδα. Το μονοπάτι που οδηγούσε στο κτήμα διαπλατύνθηκε, κατασκευάστηκαν μικρές γέφυρες και ο Τζέκη για να ενθουσιάσει τον Σουλτάνο αγόρασε όλα τα χαλιά της Θεσσαλονίκης και κάλυψε τον καινούργιο δρόμο κατά μήκος της διαδρομής σε μια απόσταση 7 χιλιομέτρων. Επίσης κατασκεύασε ένα λουτρό για τους υψηλούς επισκέπτες, με κόστος 25.000 φράγκα. Το λουτρό αυτό μετατράπηκε μετά το 1902, από τους Fréres, σε παρεκκλήσι της Αγίας Θηρεσίας  και βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του Δάσους Δελασάλ. Οι μικροί φεγγίτες στην στέγη, χαρακτηριστικό γνώρισμα των οθωμανικών λουτρών, θυμίζουν τις παλιές δόξες του κτίσματος αυτού.

Η λεπτομερής περιγραφή του Frére Rodriguez σχετικά με αυτήν την επίσκεψη, αγγίζει τα όρια του παραμυθιού. Σύμφωνα με το χειρόγραφό του προσκλήθηκε όλη η Θεσσαλονίκη στο Ρετζίκι. Τριακόσια τραπέζια ετοιμάστηκαν σε υπαίθριους χώρους στη σκιά των πλατάνων. Κατά μήκος της πομπής διασκορπίστηκαν χορωδίες, ορχήστρες, φανφάρες, παίζοντας τα καλύτερα κομμάτια του ρεπερτορίου τους. Έτσι, οι άμαξες προχωρούσαν προς τη βίλα. Ο Fr. Rodriguez περιγράφει: «Ο Σουλτάνος έφθασε στην είσοδο (στο σημείο που βρίσκεται σήμερα η είσοδος του Δημοτικού Δελασάλ). Ακούμπησε το δεξί πόδι στο σκαλοπάτι της άμαξας. Ο ουρανός όμως ήταν συννεφιασμένος. Μια εκτυφλωτική αστραπή συνοδευόμενη από φοβερή βροντή ….. (σιωπή!…). Τα φαινόμενα αυτά θεωρήθηκαν κακοί οιωνοί για τον Σουλτάνο, ο οποίος αμέσως τοποθέτησε και πάλι το δεξί του πόδι κοντά στο αριστερό και αρνήθηκε να κατέβει!!!». Η απογοήτευση του Τζέκη Άμποτ ήταν τεράστια. Βρισκόταν στο απόγειο του πλούτου του, της δόξας του αλλά και της σπατάλης. Ο Άμποτ παρακάλεσε τον Σουλτάνο να δεχθεί τουλάχιστον έναν καφέ. Αμέσως διέταξε και οι υπηρέτες του μετέφεραν στην είσοδο ένα επίχρυσο μαγκάλι που το άναψε με χαρτονομίσματα. Ο καφές του Σουλτάνου κόστισε στον Άμποτ 60.000 γαλλικά φράγκα, όπως μάλλον με υπερβολή αναφέρεται στο χειρόγραφο. Ο Σουλτάνος ζήτησε από τον Αρχιστράτηγο που τον συνόδευε να του πει «αν ο καφές είναι νοστιμότερος όταν βράζει με χαρτονομίσματα ή με κάρβουνα!!!» και έδωσε εντολή αυτή η πανέμορφη βίλα να απαλλάσσεται από τους φόρους για όσα χρόνια θα ήταν ο Άμποτ ιδιοκτήτης. Και αποχώρησε.

Όπως αναφέρει ο Χεκίμογλου (2004) ήδη μία μεγάλη πυρκαγιά στον Φραγκομαχαλά και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το 1856 κατάστρεψε σημαντικό μέρος της περιουσίας του Άμποτ. Και αυτή η καταστροφή ήταν η αιτία να πουλήσει το κτήμα του στο Ρετζίκι. Εντούτοις ο Frére Rodriguez δίνει μία άλλη διάσταση και αναφέρει ότι τα παιδιά του Άμποτ βλέποντας την περιουσία τους να «σκορπίζεται στον άνεμο» και να σπαταλιέται ασύστολα, απομάκρυναν τον πατέρα τους και πήραν τη διεύθυνση της επιχείρησης. Ταπεινωμένος αυτός κλείστηκε στο σπίτι του και πέθανε από ασιτία, φοβούμενος δηλητηρίαση από τα παιδιά του. Ο Frére Rodriguez σημειώνει στο τέλος του χειρογράφου του αποποιούμενος οποιαδήποτε ευθύνη του στις πιθανές υπερβολές που παρουσίασε: «Αυτά διάβασα και άκουσα από αυτόπτες μάρτυρες για το Urendjick» και καταλήγει με θλίψη ότι η αρχική πολυτέλεια και μεγαλοπρέπεια είχαν εξαφανιστεί.

Έτσι, το κτήμα του Τζέκη Άμποτ πουλήθηκε στον βαρόνο Frederic De Charnaud γύρω στο 1870. Αυτός αφαίρεσε τα μάρμαρα, τα αγάλματα και πολλά σπάνια δέντρα για να στολίσει τα σπίτια του στον Φραγκομαχαλά και το μεγάλο κήπο του στο κτήμα στο Καλαμάρι, και εγκατέλειψε το κτήμα στο Ρετζίκι στην τύχη του. Το 1895 ο Edouard De Charnaud (γιος του Frederic) αναγκάστηκε να πουλήσει τα ερείπια στον Pascal Ruggiero σε τιμή 200 Ναπολεόνια φράγκα. Ο Ruggiero έκανε τις επείγουσες επισκευές και συντηρήσεις αλλά αναγκάστηκε να αναζητήσει ενδιαφερόμενους για να πουλήσει το κτήμα. Παρουσιάστηκαν 3 αγοραστές: οι παπάδες από το Ζειτενλίκ, η Γερμανική σχολή (που λειτουργούσε στην Θεσσαλονίκη από το 1888) και ένας συνεταιρισμός κρεοπωλών. Όλοι έδιναν από 320 μέχρι 350 τούρκικες λίρες. Οι κρεοπώλες σκόπευαν να κόψουν όλα τα δέντρα (αξίας 400 λιρών) και να μετατρέψουν το κτήμα σε βοσκότοπο. Ο Ruggiero όμως γνώριζε τους Fréres de la Congrégation de Saint Jean-Baptiste De la Salle που ήδη είχαν εγκατασταθεί στην Θεσσαλονίκη από το 1888 και λειτουργούσαν Γαλλικό σχολείο. Τους καλούσε στο κτήμα του προσφέροντας ησυχία και γαλήνη. Τους λέει λοιπόν: «Δώστε 400 λίρες και το κτήμα του Urendjick είναι δικό σας».


Η αγοραπωλησία ήταν καλή. Το κτήμα αγοράστηκε με τον εξοπλισμό για οινοποιείο και με ένα γαϊδούρι, δύο γουρούνες, δώδεκα χοιρίδια, ένα κοτέτσι, κουνέλια, και άλλα. Ο Ruggiero κράτησε για τον εαυτό του ένα δωμάτιο στον πύργο, για ένα χρόνο. Μετά αποσύρθηκε στο Κάιρο, όπου ζούσε ο γιος του Oscar. Εκεί έζησε για μερικά ακόμη χρόνια μιλώντας συχνά για το Ρετζίκι και τους φίλους του, τους Fréres. Αισθανόμενος το τέλος του να έρχεται, κάλεσε το γιο του και του ζήτησε να του υποσχεθεί ότι θα ταξιδέψει στη Θεσσαλονίκη, να επισκεφθεί τους Fréres και να τους πει ότι μέχρι το τέλος τους σκεφτόταν και ότι είχε ένα καλό θάνατο. Και ο Oscar, αμέσως μετά τον θάνατο του, εκτέλεσε την επιθυμία του πατέρα του. Για τη αγορά του κτήματος από τους Fréres υπήρξαν αντιδράσεις από τους κατοίκους του Ασβεστοχωρίου και για αυτό απέστειλαν επιστολή προς τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Αλέξανδρο το 1905, επισημαίνοντας τον κίνδυνο από τις ξένες προπαγάνδες που κατά την γνώμη τους είχαν στόχο τον προσηλυτισμό των κατοίκων της περιοχής. Η διαμαρτυρία αυτή δεν είχε κάποιο αποτέλεσμα. Αντίθετα οι Fréres είχαν άριστες σχέσεις με τους ντόπιους κατοίκους και μάλιστα οι παλαιότεροι ακόμη τους θυμούνται με τις καλύτερες αναμνήσεις. Έτσι λοιπόν αρχικά οι Fréres είχαν το κτήμα στο Ρετζίκι για καλοκαιρινή διαμονή και για να πηγαίνουν κάθε Πέμπτη απόγευμα για ξεκούραση. Επίσης έφερναν τους μαθητές από τη Θεσσαλονίκη ημερήσιες εκδρομές. Φρόντιζαν τον κήπο και τα ζωντανά.


 Όμορφη αυτή η περιγραφή, όταν ιστορικά τότε υπογράφηκαν οι συνθήκες ''μείωσης'' της Οθωμανικής αυτοκρατορίας; Αφού εκεί έμενε ο Αλατίνη,  (Αυτό όμως που εκπλήσσει παρατηρώντας την τοπογραφική αποτύπωση είναι ότι γειτονικά με το κτήμα των Fréres βρισκόταν το κτήμα του Αλλατίνι, μία πληροφορία που δεν υπάρχει σε καμία άλλη πηγή, ότι δηλαδή ο Αλλατίνι είχε κτήμα στο Ρετζίκι,  Το κτήμα αυτό περιλαμβάνει τον πύργο των Μοναχών του Ελέους, γνωστού και ως πύργου των Καλογραιών, καθώς και την έκταση όπου σήμερα στεγάζεται το Γυμνάσιο Πεύκων. Εντός αυτού του κτήματος πιθανώς να ήταν και το οθωμανικό λουτρό με τον θολωτό τρούλο, κατασκευασμένο από κεραμικές πλίνθους, που σώζεται έως σήμερα και το οποίο βρίσκεται λίγο πιο ψηλά, στην οδό Αναλήψεως).

Μήπως ετοιμάστηκε το έδαφος για να έρθουν οι Εβραίοι της Ισπανίας, όπως μου διηγήθηκε o Jean Lasvennes, συγγενής της μητέρας μου, υπάλληλος της Γαλλικής πρεσβείας, οδηγός του Γάλλου πρέσβη Θεσσαλονίκης. Προσωπικά εκεί μεγάλωσα και έπαιζα 7-18 ετών. Εκεί δίπλα μέναμε. Τα ίδια μου ανέφερε και ο αδελφός Lucien.

Ξέρετε ο προπάππους του αντιδήμαρχου οικονομικών του Δήμαρχου Θεσσαλονίκης Μπουτάρη ήταν ταμίας όλων των συναγωγών και δάνειζε τον Πασά της Θεσσαλονίκης.  Τυχαία τους άφησε να μείνουν, τους Εβραίους ο Σουλτάνος; 

Τυχαία άλλαξε το status quo?

Tο «Ελληνόγλωσσον Ξενοδοχείον», που ιδρύθηκε στο Παρίσι το
1809, όπως προκύπτει, από την έως τώρα έρευνα, δεν είχε σκοπούς
επαναστατικούς. Στόχος  ήταν η πνευματική αναγέννηση του Ελληνισμού, που θα
οδηγούσε στην απολύτρωσή του από το σκότος της δουλείας και συνετέλεσε στη
σύσφιγξη των δεσμών των Ελλήνων, που βρίσκονταν στη Γαλλία και το έμβλημά της
ήταν δύο ενωμένα χέρια με τα αρχικά ΦΕΔΑ (Φιλίας Ελληνικής Δεσμός Άλυτος). Η
ίδρυσή της οφείλεται στην έμπνευση της Κυπρίας διανοουμένης Ελισάβετ
Λουμάκη-Chenier (μητέρας του ποιητή Andre Chenier) και μέλη της ήταν, μεταξύ
άλλων, ο Γρηγόριος Ζαλίκης, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο Πέτρος Ομηρίδης-Σκυλίτσης,
ο Στέφανος Χατζημόσχος, ο Δημήτριος Κομνηνός, καθώς και διάσημοι Γάλλοι
φιλέλληνες, ανάμεσα στους οποίους ο Choiseul Gouffier, που είχε διατελέσει
πρεσβευτής της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη. 

Does anyone know if the Greek-language hotel-herald of the Friendly Society, started by a man from Thessaloniki, in Paris, if he was sitting behind the old Delasal? I know. 'I have been playing there since I was 7 years old. In the catholic monastery. Where the conditions for the dissolution of the Turkish Empire were closed-prepared. The French ambassador laid 6 kilometers of carpets to the sultan to host him there. I have a sister from my mother's first husband, the French ambassador's guide, under Hitler and he used to tell me.

As in the other areas of enslaved Hellenism, so in Thessaloniki its inhabitants could not remain unmoved by the sermons for liberation from the Ottoman yoke. The common Thessalonians helped prepare the revolution in various ways. According to surviving oral traditions, the inhabitants of the area of ​​Nea Panagia (which was then next to the sea walls, before their demolition and expansion of the beach) helped the regular secret arrivals from the sea, members of the Friendly Society. In the sea walls, near the location of the "Elysia" cinema, the young Greeks had dug a hole, which during the day they blocked with wood and other materials so that its existence would not be perceived. During the night, the Friends entered through the hole appearing as robbers, so that no suspicion would be given. Then, in various cafes and taverns of Kamara, meetings were held and the messages were conveyed to the initiated Thessalonian Friends. Oral traditions say that the young people who helped at the night entrance of the Friends acquired, for a long time, the name "The children of the hole".

They went and hid in Renjiki-Pefka.

  

The DELASAL Forest, the old famous estate of Jackie Abbott, is one of the most important natural monuments in the area of ​​Thessaloniki and within it, the only old building that is preserved is a two-storey fortified tower. It is located in Retziki, the municipal unit of Pefkos of the newly enlarged Municipality of Neapolis-Sykea, which is located at the northwestern end of the urban complex of Thessaloniki, from which it is separated by Sheikh Sou. Today the Forest presents an image of abandonment, while the only building that remains is in danger of complete collapse.As early as the 17th and especially during the 18th century, due to the unique natural environment and the special climate, European consuls and merchants of Thessaloniki had their holiday homes along the beautiful valley of Retziki. A parish had been created, a few kilometers outside the walled Thessaloniki, with beautiful villas with gardens in the rich vegetation between the oaks and the plane trees. But the family that stigmatized Retziki with her presence was the Abbott family. Around 1771 the English merchant Barthelemy Edward Abbott arrived from Constantinople and settled in Thessaloniki. Together with his brother, they founded a delegation of the Levant Company, the world-famous English colonial company based in London, which promoted English products in the Ottoman Empire. Barthelemy Abbott was consul of England, Venice and Sweden and acquired a large estate in Retziki, the consulate settlement. With the outbreak of the Napoleonic Wars in 1789 - the Greek-speaking hotel was built by Napoleon the Great according to many historians - and general unrest throughout Europe, life in Retziki was interrupted for many years. This idyllic landscape has changed. The Europeans left Thessaloniki and the beautiful gardens were deserted. The mansions were now inhabited by owls, as the consul Cousinery typically writes, and the 18th-century L’Âge d’Or (Golden Age). in Retziki  went out. Traces of this great period are not preserved today due to the strong human presence in the years that followed.

Barthelemy Abbott's son was Frederic who in 1798 had a son, Djeck Abbott, also known as Jackie. The members of the family observed the customs and traditions of the East as well as the fasts of the Orthodox Church, a fact that had impressed the traveler of the time Henry Holland who visited the area in 1812-13. Greek society was affected not only by the Abbott family but also by many Europeans in Thessaloniki.

In 1825 Jackie Abbott returned to Retziki, owned by Barthelemy's grandfather, and expanded the old estate by buying its eastern part. It once again turned this area into a magnificent resort, part of which survives to this day east of De La Salle College, the famous Delasal Forest. Jackie was an Orthodox Christian and an Englishman. An intelligent and demonic man with European views, he lived a deafening life, was a womanizer, a good gentleman, gave rich gifts to the Sultans to have their favor, and was generally one of the most fascinating personalities of the Ottoman Empire.

Abbott chose the area in Retziki to build his country mansion but the place was steep in some places with many sharp cliffs. Thus, with the work of 600 architects, engineers, agronomists, builders and gardeners, he shaped the estate. Explosives broke the rocks and the stones were used in the construction of houses, fencing and retaining walls for the steps that were built. Other workers with mules transported soil and soil from the plain. The best gardeners organized the flower beds and gardens. The work lasted 5 years and cost 1,000,000 Turkish pounds. The transformation of the landscape was total. Jackie Abbott's estate was magnificent, a jungle of huge trees. Worthy arborists ordered rare trees from distant lands.

We know all this from the recording made much later by Frére Rodriguez of Delasal College, in 1929, in a handwritten notebook "laden with nuggets of history" which carried the oral testimonies of older Fréres about the history of the estate. This notebook is in the Delasal archive in Retziki. The Fréres had heard and estimated that there were about 300 species of trees and plants on the estate: amphibians from America, cedars and pines from Lebanon, figs and vines from Izmir, oaks and plane trees from Italy, lindens, carobs, Mulberries, pistachios, apples, pears, plums, almonds, chestnuts, elms, cypresses, persimmons, arbutus, skulls, and more. In fact, until a few years ago there was a large hazelnut, about 7 meters high, near the entrance of the Primary School of Delasal, which as they say, was the only one in Northern Greece, but unfortunately it dried up. The natural beauty of the Abbott estate was complemented by ornamental plants such as laurels, cyclamen, hyacinths, pivotas and lilies. Irrigation was done with water from the springs of the estate which were transported by clay pipes. 

Throughout the estate there were fountains, fountains (Fig. 12), ponds with bridges, statues and recreation areas. Here Abbott invited European consuls and merchants with their families every Sunday and performed religious ceremonies in the chapel. As Frére Rodriguez writes, "the chants were joined by the noises of small waterfalls and the chirping of birds." After the ceremonies, drinks were offered in the small square under the cedars and chestnuts. In the middle there was a small lake 20 meters in diameter, decorated peripherally with beautiful marble statues. Three of these statues now adorn the courtyard of the Thessaloniki State Conservatory and were moved from Retziki in 1870. These statues probably represent Justice or Fortune to the left of the main entrance of the Conservatory, and Health to the right. This building was located in Frangomahalas (today at the junction of Leontos Sofou and Frangon streets) and was the permanent residence of Abbott in Thessaloniki. It was built in 1840 and in 1863 was sold to the company "Imperial Ottoman Bank". In 1903 it was blown up by the anarchist Bulgarian "Varkarides" of Thessaloniki and rebuilt on the same plans as the previous building by the Italian architect Vitaliano Pozelli.

Today, a two-storey fortress tower survives, which according to some researchers probably dates from the 15th century, while according to others it dates back to the 18th or even 19th century. However, no excavation or thorough study has been done to reach safe conclusions. This tower is in critical condition today since 2000, when the roof, the two floors and the back wall collapsed. Until a few years ago, the internal staircase leading to the 1st floor was also preserved. The coordinated efforts of the Ephorate of Antiquities of the city and the Municipality of Neapolis-Sykea lately aim at saving this unique monument.

An important figure who visited Jackie Abbott's estate was the famous American author of "Moby-Dick", Herman Melville, who during his pilgrimage to the Holy Land stayed for a short time in Thessaloniki in 1856. In his diary he describes the beautiful estate that had an oriental style, and was decorated with greenhouses, fountains, pergolas and numerous trees. The estate was surrounded by a high and thick stone wall and had armed guards and a lot of staff, as Melville informs us.

The most important day for Jackie Abbott in Retziki was the visit of Sultan Abdul Mejid in 1858. The Sultan visited Thessaloniki and was accompanied by his son and successor, Abdul Hamid, who was then 12 years old. Abbott invited the Sultan to visit Retziki and he accepted. So Abbott hired 1,000 workers who worked hard for a week. The path that led to the estate was widened, small bridges were built and Tzeki, to excite the Sultan, bought all the carpets of Thessaloniki and covered the new road along the route at a distance of 7 kilometers. He also built a bath for the high guests, at a cost of 25,000 francs. This bath was converted after 1902, by the Fréres, into a chapel of St. Theresia and is located at the highest point of the Delasal Forest. The small skylights on the roof, a feature of the Ottoman baths, are reminiscent of the old glories of this building.

Frére Rodriguez's detailed description of this visit reaches the limits of a fairy tale. According to his manuscript, the whole of Thessaloniki was invited to Retziki. Three hundred tables were prepared in open spaces in the shade of the plane trees. Choirs, orchestras, fanfares were scattered throughout the procession, playing the best pieces of their repertoire. So the carriages were moving towards the villa. Fr. Rodriguez describes: "The Sultan arrived at the entrance (where the entrance of the Municipal Delasal is today). Rest your right foot on the carriage step. But the sky was cloudy. A blinding lightning accompanied by a terrible thunder… .. (silence!…). These phenomena were considered bad omens for the Sultan, who immediately placed his right foot again near the left and refused to go down!". Jackie Abbott's frustration was huge. He was at the height of his wealth, his glory and his waste. Abbott asked the Sultan to accept at least one coffee. He immediately ordered and his servants brought to the entrance a gilded brazier which he lit with banknotes. The Sultan's coffee cost Abbott 60,000 French francs, as the manuscript probably exaggerates. The Sultan asked the General who accompanied him to tell him "if coffee is tastier when it is boiled with banknotes or charcoal!" Αnd ordered this beautiful villa to be exempt from taxes for as long as Abbott would be the owner. And he left.

According to Hekimoglou (2004) already a large fire in Frangomachalas and in the port of Thessaloniki in 1856 destroyed a significant part of Abbott's property. And this catastrophe was the reason he sold his estate in Retziki. However, Frére Rodriguez gives another dimension and states that Abbott's children, seeing their property "scattered in the wind" and wasted indiscriminately, removed their father and took over the management of the business. Humiliated he locked himself in his house and died of starvation, fearing poisoning by his children. Frére Rodriguez notes at the end of his manuscript that he denies any responsibility for the possible exaggerations he made: "This is what I read and heard from eyewitnesses about Urendjick" and concludes with sadness that the original luxury and grandeur had disappeared. 

Thus, Jackie Abbott's estate was sold to Baron Frederic De Charnaud around 1870. He removed the marbles, statues and many rare trees to decorate his houses in Frangomahala and his large garden on the estate in Kalamari, and abandoned the estate. to Retziki by his fate. In 1895 Edouard De Charnaud (Frederic's son) was forced to sell the ruins to Pascal Ruggiero for 200 Napoleonic francs. Ruggiero made urgent repairs and maintenance but was forced to look for interested parties to sell the property. There were 3 buyers: the priests from Zeitenlik, the German school (which operated in Thessaloniki since 1888) and a cooperative of butchers. Everyone gave from 320 to 350 Turkish pounds. The butchers intended to cut down all the trees (worth  Lyre 400) and turn the estate into a pasture. Ruggiero, however, knew the Fréres de la Congrégation de Saint Jean-Baptiste De la Salle who had already settled in Thessaloniki since 1888 and operated a French school. He invited them to his estate, offering peace and quiet. So he tells them: "Give 400 and Urendjick's estate is yours." 

The buying and selling was good. The estate was purchased with the equipment for a winery and with a donkey, two pigs, twelve piglets, a coop, rabbits, and more. Ruggiero kept a room in the tower for himself for a year. He later retired to Cairo, where Oscar's son lived. He lived there for a few more years, often talking about Retziki and his friends, the Fréres. Feeling his end was coming, he called his son and asked him to promise that he would travel to Thessaloniki, visit the Fréres and tell them that he was thinking of them until the end and that he had a good death. And Oscar, immediately after his death, fulfilled his father's wish. For the purchase of the estate by the Fréres there were reactions from the inhabitants of Asvestochori and for this they sent a letter to the Metropolitan of Thessaloniki Alexander in 1905, pointing out the danger from foreign propaganda which in their opinion aimed at proselytizing the inhabitants of the area. This protest had no effect. On the contrary, the Fréres had excellent relations with the locals and in fact the older ones still remember them with the best memories. So initially the Fréres had the estate in Retziki for summer accommodation and to go every Thursday afternoon for rest. They also brought students from Thessaloniki for day trips. They took care of the garden and the  animals. 

Is this description beautiful, when historically then the conditions of "reduction" of the Ottoman Empire were signed? Since Alatini lived there, (But what is surprising when observing the topographic survey is that next to the estate of Fréres was the estate of Allatini, an information that does not exist in any other source, that is, that Allatini had property in Retziki,  This includes the tower of the Monks of Mercy, also known as the tower of the Nuns, as well as the area where the Pefkon High School is housed today. to this day and which is located a little higher, on Analipseos Street).

Maybe the ground was prepared for the Jews of Spain to come, as Jean Lasvennes, a relative of my mother, an employee of the French embassy, ​​the guide of the French ambassador to Thessaloniki, told me. Personally, I grew up there and played from the age of 7-18. We lived next door. Brother Lucien told me the same.

You know, the great-grandfather of the Deputy Mayor of Finance of the Mayor of Thessaloniki, Boutari, was the treasurer of all the synagogues and lent the Pasha of Thessaloniki.  Did the Sultan accidentally let them stay, the Jews?

Did the status quo accidentally change?

The "Greek-speaking Hotel", founded in Paris in

1809, as the investigation so far shows, had no purpose

revolutionary. The goal was the spiritual rebirth of Hellenism, which will

led to his liberation from the darkness of slavery and contributed to

tightening the ties of the Greeks, who were in France and its emblem

were two joined hands with the initials FEDA (Greek Friendship Desmos Alytos). 

Its foundation is due to the inspiration of the Cypriot intellectual Elizabeth

Loumaki-Chenier (mother of the poet Andre Chenier) and its members were, among

others, Grigorios Zalikis, Athanasios Tsakalov, Petros Omiridis-Skylitsis,

Stefanos Chatzimoschos, Dimitrios Komninos, as well as famous French

Philhellenes, including Choiseul Gouffier, who had served

ambassador of his country in Istanbul.

Oh I wish you could remember

Happy days when we were friends

At that time, life was more beautiful

And the sun is hotter than today

Fallen leaves are collected with a shovel

You see I haven't forgotten

Fallen leaves are collected with a shovel

Memories and regrets too

And the north wind carries them away

In the cold night of oblivion

You see I haven't forgotten

The song you sang to me

This song reminds me of us

You loved me, and I loved you

And we both lived together

You who loved me, I who loved you

But life separates those who love each other

Very slowly without making any noise

And the sea erases on the sand

The step of disunited lovers

This song reminds me of us

You loved me and i loved you

And we lived, both together

You who loved me, I who loved you

But life separates those who love each other

Very slowly without making any noise

And the sea erases on the sand

The step of disunited lovers.

A pure wonder!

We should teach it in schools ...

It's life, quite simply ...

To listen without moderation !

Even if the eyes are wet.